Απολύμανση μετά από γρίπη ή COVID ή άλλη ασθένεια: Πότε έχει νόημα

Απολύμανση μετά από γρίπη ή COVID ή άλλη ασθένεια: Πότε έχει νόημα

Όλα ξεκινούν από την αναγνώριση του προβλήματος. Η απολύμανση μετά από γρίπη δεν είναι υπερβολή. Είτε μιαλάμε για τον COVID-19 που ζήσαμε και μας σημάδεψε ως γενιά, ή άλλες μεταδοτικές ασθένειες , η απολύμανση ως εφαρμογή αλλά μια στοχευμένη διαδικασία πρόληψης και αποκοπής της μετάδοσης. Είναι ένα φρένο. Παρότι τα περισσότερα μικρόβια και ιοί πεθαίνουν φυσικά μετά από μερικές ώρες ή ημέρες, ξέρουμε ότι ορισμένα μπορούν να επιβιώσουν για ημέρες ή και εβδομάδες πάνω σε επιφάνειες, ειδικά όταν οι συνθήκες υγρασίας και θερμοκρασίας είναι και το επιτρέπουν.
Η επαγγελματική απολύμανση από αδειοδοτημένη επιχείρηση με υπεύθυνο επιστήμονα έχει νόημα όταν στο σπίτι ή στον χώρο εργασίας έχουν υπάρξει πολλαπλά κρούσματα ή επαναλαμβανόμενες ασθένειες, καθώς μειώνει σημαντικά το παθογόνο φορτίο  που υπάρχει στο χώροο και τις πιθανότητες επαναμόλυνσης.

Τι είναι η απολύμανση μετά από ασθένεια

Η απολύμανση μετά από κάποια ασθένεια είναι η εφαρμογή εγκεκριμένων από τον ΕΟΦ απολυμαντικών ουσιών σε όλες τις επιφάνειες όπου ενδέχεται να υπάρχουν ιοί, βακτήρια ή μικρόβια.
Δεν έχει στόχο την καθαριότητα, αλλά την καταστροφή μικροοργανισμών που μπορούν να μεταδοθούν μέσω επαφής ή του αέρα που αναπνέουμε.
Στην πράξη γίνεται:

• Με Νεφελοψεκασμό, τη λεγόμενη εκνέφωση με διαφορα απολυμαντικά εγκεκριμένα από τον ΕΟΦ ή την ΕΕ.

• Με Επιφανειακή απολύμανση με εφαρμογή στις επιφάνειες απολυμαντικά διαλύματα. Αυτό γίνεται με στοχευμένες εφαρμογές πάνω σε σημεία υψηλού κινδύνου: πόμολα, τηλεκοντρόλ, πόρτες, τηλέφωνα, γραφεία, κουζίνες, μπάνια.

Πόσο αντέχουν οι ιοί και τα βακτήρια στις επιφάνειες

Η διάρκεια ζωής κάθε παθογόνου είναι διαφορετική:

• Ο ιός της γρίπης (Influenza A virus) μπορεί να ζήσει έως και 48 ώρες πάνω σε πλαστικές ή μεταλλικές επιφάνειες.

• Ο SARS-CoV-2 (COVID-19) έχει βρεθεί να επιβιώνει έως 72 ώρες πάνω σε ανοξείδωτο χάλυβα και πλαστικό.

• Ο νοροϊός (Norovirus), είναι υπεύθυνος για πολλές γαστρεντερίτιδες και μπορεί να αντέξει έως και 14 ημέρες!

Αυτό σημαίνει πως, ακόμη κι αν οι ασθενείς έχουν αναρρώσει πλήρως όταν επιστρέψουν βρίσκονται πάλι σε κίνδυνο, τα παθογόνα μπορεί να παραμένουν ενεργά στον χώρο και να μας περιμένουν, ειδικά αν επικρατούν συνθήκες τέτοιες όπως χαμηλό αερισμό και υψηλή υγρασία.

Πότε έχει νόημα να γίνει απολύμανση;

Η απολύμανση είναι ουσιαστικά απαραίτητη στις παρακάτω περιπτώσεις:

• Μετά από επιβεβαιωμένο κρούσμα COVID-19, γρίπης ή άλλης μεταδοτικής ασθένειας.

• Όταν έχουν αρρωστήσει πολλά άτομα στον ίδιο χώρο σε σύντομο χρονικό διάστημα.

• Όταν υπάρχουν στο χώρο ευπαθείς ευαίσθητες ομάδες που δεν θέλουμε να κολλήσουν (ηλικιωμένοι, παιδιά, άτομα με χρόνια νοσήματα).

• Σε χώρους με κοινόχρηστα αντικείμενα και συγχρωτισμό αρκετό, όπως γραφεία, γυμναστήρια, παιδικοί σταθμοί, σχολεία ή εστιατόρια.

Η απολύμανση σε αυτές τις περιπτώσεις βοηθά να φρενάρουμε την ασθένεια αλλά και να δίνουμε την αίσθηση καθαριότητας και φροντίδας κάτι που αποδείχθηκε ιδιαίτερα σημαντικό μετά από πανδημικές περιόδους.

Μέθοδοι απολύμανσης μετά από γρίπη ή COVID

1. Ψυχρός Νεφελοψεκασμός ή εκνέφωση για απολύμανση με ειδικό μηχάνημα fogger. (ULV Fogging)
   Χρησιμοποιεί απολυμαντικό και το εκτοξεύει σε μορφή πολύ μικρών σταγονιδίων (μικρότερες από 50 μm), που αυτά αιωρούνται για ώρα και φτάνουν και προσκολλώνται σε δύσκολα σημεία.
   Είναι ιδανικός για κτίρια, κατοικίες, γραφεία, σχολεία και χώρους υγειονομικού ενδιαφέροντος.

2. Επιφανειακή απολύμανση με ψεκασμό ή πανάκι
   Εφαρμόζεται σε οριζόντιες και κάθετες επιφάνειες, ιδιαίτερα όπου υπάρχει συνεχής ανθρώπινη επαφή όπως τα πόμολα για παράδειγμα.

3. Απολύμανση αέρα & φίλτρων κλιματισμού
   Τα κλιματιστικά (HVAC systems) μπορούν να συγκρατούν παθογόνους μικροοργανισμούς.
   Ο καθαρισμός φίλτρων και η χρήση ενζυμικών ή αλδεϋδικών διαλυμάτων αποτρέπει τη διασπορά.

4. Απολύμανση με υπεριώδη ακτινοβολία (UV-C)
   Χρησιμοποιείται σε ιατρικούς και βιομηχανικούς χώρους, εξουδετερώνοντας  τα DNA/RNA μικροοργανισμών.

Πώς διαφέρει από τον καθαρισμό

Ο καθαρισμός δεν είναι απολύμανση και η απολύμανση καθαρισμός. Μάλιστα ο καθαρισμός ή απορρύπανση αφαιρεί τη βρωμιά και τα οργανικά υπολείμματα και πρέπει να προηγείται της απολύμανσης πάντα αν θέλουμε να είμαστε ακριβής επιστημόνικά και σε πολλές περιπτώσεςι έπρεπε να φανούμε ιδιαίτερα συνεπής με τη μεθοδολογία, ενώ η απολύμανση είναι αυτή που εξουδετερώνει παθογόνους μικροοργανισμούς.
Πολλοί χώροι καθαρίζονται συχνά, αλλά δεν απολυμαίνονται σωστά. Ή σε πολλές περιπτώσεις πάμε για απολύμανση χωρίς να έχει προηγηθεί ο απαραίτητος καθαρισμός σε βάθος.
Για παράδειγμα, το σκούπισμα ενός γραφείου απομακρύνει τη σκόνη, αλλά δεν εξουδετερώνει ιούς, βακτήρια ή μύκητες που βρίσκονται πάνω στις επιφάνειες.

Απολύμανση στη πράξη. Οικιακοί και επαγγελματικοί χώροι

• Σπίτια: μετά από ασθένεια, η απολύμανση καλύπτει όλα τα δωμάτια της κατοικίας, μπάνια και κουζίνα, σαλόνια διαδρόμους για να μη γίνεται μετάδωση από τον ένα κάτοικο στον άλλο.

• Γραφεία: η απολύμανση επαγγελματικών χώρων απαιτείται για τη διατήρηση υγιεινού εργασιακού περιβάλλοντος έτσι ώστε να μειώσουμε τις απουσίες από ιώσεις. Έχει μελετηθεί ότι το κόστος των απουσιών από ασθένειες είναι ιδιαίτερα υψηλό σε μεγάλες εταιρείες με πολύ προσωπικό.

• Χώροι εστίασης και υγειονομικοί χώροι: η απολύμανση επιβάλλεται καθώς μιλάμε για χώρους με συγχρωτισμό και συνωστισμό που η μετάδοση ασθενειών γίνεται αστραπιαία.

Σύγχρονες προσεγγίσεις απολύμανσης για μικρόβια. 

Η νέα γενιά απολυμαντικών επικεντρώνεται σε:

• Βιοδιασπώμενες ενώσεις χωρίς υπολείμματα.

• Ενεργές ουσίες βασισμένες σε τεταρτοταγείς αμμωνιακές ενώσεις (QACs) με μακρά διάρκεια δράσης.

• Εφαρμογές με αισθητήρες ή ρομποτικά συστήματα ψεκασμού για ομοιόμορφη κάλυψη μεγάλων χώρων.

• Επαναληπτικά πρωτόκολλα, δηλαδή αρκετές επαναλήψεις απολύμανσης (π.χ. ανά 2–4 εβδομάδες) ή όπως θα ορίσει ο γιατρός ή ο υπεύθυνος επιστήμονας απολυμάνσεων όταν μιλάμε για χώρους υψηλού κινδύνου.

Ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο

Η έννοια της απολύμανσης υπάρχει από τον 19ο αιώνα, αλλά απέκτησε τεράστια σημασία με τις πανδημίες γρίπης (1918, 1957, 2009) και κυρίως με τον COVID-19 (2019–2023)και ουσιαστικά συνέβαλε στο περιορισμό τους.
Η απολύμανση θεωρείται μέρος της δημόσιας υγείας και της βιοασφάλειας. Μιλάμε για υγεία και όχι για πολυτέλεια κόστος.
Σήμερα πολλές επιχειρήσεις εφαρμόζουν προληπτικά προγράμματα απολύμανσης ιδιαιτέρψς το χειμώνα με κρούσματα γρίπης και ενισχύουν την εικόνα υπευθυνότητας και αξιοπιστίας απέναντι σε πελάτες και αεργαζομένους αλλά και περιορίζουν τις απουσίες εργαζομένων.

FAQ – Συχνές Ερωτήσεις

1. Πόσο συχνά χρειάζεται απολύμανση μετά από γρίπη ή COVID;
Μία φορά μετά την ανάρρωση ή απομάκρυνση των ασθενών είναι αρκετή, εκτός αν υπάρχει νέο κρούσμα. Σε πολλαπλά κρούσματα φτιάχνουμε πρόγραμμα επαναλήψεων μέχρι την εξάλειψη του φαινομένου.

2. Ποια απολυμαντικά είναι αποτελεσματικά;
Προϊόντα με αιθανόλη, υποχλωριώδες νάτριο, τεταρτοταγείς ενώσεις αμμωνίου ή υπεροξείδιο του υδρογόνου, εγκεκριμένα από ΕΟΦ.

3. Μπορώ να κάνω απολύμανση μόνος μου;
Ναι για απλές επιφάνειες μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αραιό διάλυμα χλωρίου, για πόμολα, πάγκους κτλ αλλά όχι για ολοκληρωμένο χώρο με πολύπλοκες επιφάνειες. Οι επαγγελματίες διαθέτουν πιστοποιημένα σκευάσματα και εξοπλισμό εκνέφωσης για απολύμανση.

4. Η απολύμανση σκοτώνει 100% τους ιούς;
Κανένα προϊόν δεν εγγυάται 100% εξουδετέρωση, αλλά ανα γίνει η απολύμασνη σωστά από υπεύθυνο επιστήμονα και ακολουθηθούν οι οδηγίες τους όλες τότε μπορεί να μειωθεί το παθογόνο έως και 99,9%.

5. Ποια εποχή είναι πιο κρίσιμη;
Το φθινόπωρο και ο χειμώνας οπωσδήποτε, όταν λόγω κρύου αυξάνονται οι ιώσεις και η εσωτερική συγκέντρωση ανθρώπων.

6. Ποια είναι η διαφορά απολύμανσης και αποστείρωσης;
Η απολύμανση εξουδετερώνει τα περισσότερα παθογόνα εκτός των σπορίων, ενώ η αποστείρωση εξαλείφει κάθε μορφή μικροβιακής ζωής ακόμα και τα σπορία, κάτι που απαιτεί εξειδικευμένο εξοπλισμό και μεθοδολογία. Ατην καθημερινότητα μας η απολύμανση αρκεί.