Παράνομα Βιοκτόνα και Γεωργικά Φάρμακα: Κίνδυνοι και Προκλήσεις για την Δημόσια Υγεία και το Περιβάλλον
Η παράνομη διακίνηση και χρήση βιοκτόνων και γεωργικών φαρμάκων αποτελεί ένα από τα πλέον ανησυχητικά φαινόμενα στην Ελλάδα, με επιπτώσεις που επηρεάζουν τόσο την ασφάλεια των τροφίμων όσο και τη δημόσια υγεία. Τα παράνομα αυτά σκευάσματα, κυρίως προέλευσης από την Κίνα, Τουρκία και Βουλγαρία, καταλήγουν στα χωράφια και στις πόλεις, όπου χρησιμοποιούνται ακόμα και για απεντομώσεις σε κατοικημένες περιοχές, δημιουργώντας σημαντικούς κινδύνους.
Η Επέκταση της Παράνομης Αγοράς και οι Κίνδυνοι για τη Δημόσια Υγεία
Τα παράνομα βιοκτόνα αλλά και τα φυτοφάρμακα, πολλά από τα οποία δεν έχουν υποβληθεί στους απαραίτητους ελέγχους ασφαλείας, είναι γεμάτα τοξικές ουσίες, όπως οι καρκινογόνες νιτροζαμίνες. Τα προϊόντα αυτά είναι συνήθως έως και 10 φορές φθηνότερα από τα νόμιμα, καθιστώντας τα ιδιαίτερα ελκυστικά για τους παραγωγούς που αναζητούν τρόπους μείωσης του κόστους. Όμως, η φθηνή αυτή λύση μπορεί να είναι επικίνδυνη, αφού περιέχουν απαγορευμένες δραστικές ουσίες, επιμολύνοντας το υπέδαφος και καταλήγοντας στον υδροφόρο ορίζοντα, επηρεάζοντας μακροχρόνια και τις καλλιέργειες και το περιβάλλον.
Τα παράνομα σκευάσματα συνήθως δεν έχουν την απαραίτητη ελληνική ετικέτα και οι δραστικές ουσίες τους είναι σε συγκεντρώσεις που δεν πληρούν καμία προδιαγραφή ασφαλείας, ενώ τα συστατικά τους είναι πολύ συχνά ακατάλληλα για χρήση κοντά σε ανθρώπους και κατοικημένες περιοχές. Οι αγρότες και οι απεντομωτές που χρησιμοποιούν αυτά τα προϊόντα συχνά δεν γνωρίζουν τις πραγματικές συνέπειες για την υγεία και το περιβάλλον. Πολλοί χρησιμοποιούν τα παράνομα αυτά φάρμακα ακόμη και σε καλλιέργειες τροφίμων, με αποτέλεσμα να ανιχνεύονται απαγορευμένα υπολείμματα στα προϊόντα που διατίθενται στην αγορά.
Οι Επιπτώσεις για το Περιβάλλον και την Οικονομία
Η χρήση μη ελεγμένων σκευασμάτων προκαλεί καταστροφή των καλλιεργειών, όταν μιλάμε για τη γεψργία, και μόνιμη επιβάρυνση της ελληνικής γης, η οποία καταλήγει να αποδίδει μειωμένη παραγωγή και ακατάλληλη ποιότητα προϊόντων. Αυτή η πρακτική υποβαθμίζει την ελληνική γεωργική παραγωγή και μειώνει την ανταγωνιστικότητά της στη διεθνή αγορά, καθώς τα προϊόντα συχνά απορρίπτονται λόγω υπολειμμάτων από μη εγκεκριμένες ουσίες.
Παράλληλα, η χρήση των παράνομων αυτών βιοκτόνων συμβάλλει στην επιδείνωση της οικονομίας, αφού τα παράνομα προϊόντα δεν επιβαρύνονται με δασμούς και φόρους. Επιπλέον, η παράνομη διακίνηση επιβαρύνει σημαντικά τη δημόσια υγεία, καθώς οι ουσίες αυτές επηρεάζουν τον ανθρώπινο οργανισμό και σχετίζονται με σοβαρές ασθένειες, όπως ο καρκίνος και το Πάρκινσον.
Διακίνηση και Εισαγωγή Παράνομων Προϊόντων
Τα παράνομα βιοκτόνα και φυτοφάρμακα εισάγονται μέσω οργανωμένων δικτύων λαθρεμπορίας που εκμεταλλεύονται τη χαλαρή επιτήρηση σε ορισμένες περιοχές της χώρας. Οι κύριες πύλες εισόδου είναι ο Έβρος και οι συνοριακές περιοχές με τη Βουλγαρία και την Τουρκία, όπου αποθηκεύονται σε κρυφούς χώρους και διακινούνται στους παραγωγούς και απεντομωτές, συχνά χωρίς καμία ετικέτα ή με πλαστές, στις οποίες αναγράφονται ξενόγλωσσες ενδείξεις. Οι αποστολές πραγματοποιούνται ακόμα και σε ακατάλληλες αποθήκες κοντά σε κατοικημένες περιοχές, όπου τα τοξικά προϊόντα αποθηκεύονται χωρίς προδιαγραφές ασφαλείας.
Η εισαγωγή αυτή συνήθως γίνεται σε μικρές συσκευασίες που περιγράφονται παραπλανητικά ως λίπασμα, παρακάμπτοντας τα τελωνεία και τις επίσημες διαδικασίες ελέγχου. Αυτή η μέθοδος επιτρέπει στους λαθρέμπορους να προμηθεύουν την ελληνική αγορά με επικίνδυνα φάρμακα σε μεγάλες ποσότητες, χωρίς κανέναν περιορισμό και με διασφαλισμένο κέρδος λόγω της χαμηλής τιμής και της αμφιβόλου ποιότητας σύνθεσής τους.
Η Έλλειψη Ελέγχων και η Ανάγκη για Άμεσες Παρεμβάσεις
Το πρόβλημα της διακίνησης και χρήσης παράνομων φυτοφαρμάκων και βιοκτόνων συνδέεται άμεσα με την έλλειψη επαρκών ελέγχων από τις αρμόδιες αρχές. Οι υπηρεσίες επιβολής ελέγχου, όπως η οικονομική αστυνομία και τα τελωνεία, διαθέτουν περιορισμένο προσωπικό και υλικοτεχνική υποστήριξη, γεγονός που καθιστά την παρακολούθηση του προβλήματος δύσκολη. Σε ορισμένες περιοχές, μάλιστα, οι παραγωγοί και απεντομωτές γνωρίζουν τα ωράρια των ελεγκτών και καταφέρνουν να αποφεύγουν τους ελέγχους. Το πρόβλημα επιδεινώνεται από την ελλιπή ενημέρωση και την ανάγκη για αυστηρότερο νομοθετικό πλαίσιο.
Η ανάγκη για άμεση εφαρμογή αυστηρότερων κυρώσεων, διοικητικών και ποινικών, είναι κρίσιμη για την πάταξη του παραεμπορίου, το οποίο αποτελεί όχι μόνο πρόβλημα για τη δημόσια υγεία αλλά και ένα βαθύ πλήγμα για την εθνική οικονομία και τη βιωσιμότητα της αγροτικής παραγωγής.
Η Σωστή Ενημέρωση και η Ανάγκη για Πιστοποιημένους Χρήστες
Ο μόνος τρόπος για την ουσιαστική καταπολέμηση των παράνομων βιοκτόνων και γεωργικών φαρμάκων είναι η ενίσχυση των ελέγχων, η καλύτερη εκπαίδευση των επαγγελματιών χρηστών και η ενημέρωση του κοινού σχετικά με τους κινδύνους. Ειδικά σε κατοικημένες περιοχές, η χρήση βιοκτόνων για απεντομώσεις θα πρέπει να γίνεται μόνο από πιστοποιημένους επαγγελματίες που γνωρίζουν τους κανόνες ασφαλούς χρήσης και έχουν πρόσβαση σε εγκεκριμένα προϊόντα.