Γιατί το Ψιλό Κατσαριδάκι Έχει Γίνει Μάστιγα στην Ελλάδα

Τα τελευταία χρόνια οι κλήσεις για ψιλό κατσαριδάκι στην Ελλάδα (γερμανική κατσαρίδα, Blattella germanica) έχουν εκτοξευθεί. Ως γεωπόνος και επαγγελματίας απεντομώσεων με υπερδεκαετή εμπειρία, παρατηρώ ότι τα περιστατικά είναι σήμερα έως και πέντε φορές περισσότερα σε σχέση με το παρελθόν. Αν και η επιστήμη δεν έχει ακόμα καταγράψει επισήμως αυτή την άνοδο, η επαγγελματική εμπειρία δείχνει μια σαφή τάση αύξησης. Οι λόγοι του φαινομένου, σύμφωνα με πρόσφατη πληθυσμιακή/γενετική μελέτη (PNAS, 2024),  έχουν να κάνουν με το ότι η γερμανική κατσαρίδα εξαπλώθηκε παγκοσμίως χάρη στις εμπορικές, τουριστικές και στρατιωτικές μετακινήσεις ανθρώπων τα τελευταία 2.000 χρόνια. Οι επιστήμονες δείχνουν ότι η παγκοσμιοποίηση, οι μεταφορές και η τεχνολογική πρόοδος στις κατοικίες ήταν οι βασικοί παράγοντες εξάπλωσης. Σήμερα, τα ίδια μοτίβα συνεχίζονται με πιο σύγχρονες μορφές, όπως το ηλεκτρονικό εμπόριο και τα βραχυχρόνια καταλύματα τύπου Airbnb.

Μικρό Κατσαριδάκι ή Μωρό Αμερικάνικης;

Πολλοί μπερδεύουν το ψιλό κατσαριδάκι της γερμανικής με τα “παιδιά” της αμερικάνικης κατσαρίδας (Periplaneta americana). Στην πραγματικότητα πρόκειται για δύο διαφορετικές περιπτώσεις: το ψιλό κατσαριδάκι είναι ένα εντελώς ξεχωριστό είδος (γερμανική κατσαρίδα, Blattella germanica), ενώ οι νύμφες της αμερικάνικης είναι απλώς ανώριμα στάδια του πασίγνωστου τυπικού εντόμου που όλοι γνωρίζουμε. Η σύγχυση γίνεται επειδή και τα δύο είναι μικρά σε μέγεθος και καφέ χρώματος. Η διαφορά είναι ότι το ψιλό κατσαριδάκι μένει πολύ πιο μικρό, στα αρχικά του στάδια είναι σα μυρμήγκι σε μέγεθος, σχεδόν διάφανο χρυσοκίτρινο και ζει μόνιμα σε εσωτερικούς χώρους, ενώ η αμερικάνικη είναι πιο σκούρο καφέ από μικρό, μεγαλώνει γρήγορα και συνδέεται κυρίως με υπονόμους και υγρά υπόγεια. Ένας έμπειρος επιστήμονας μιας νόμιμης επιχείρησης απεντομώσεων το καταλαβαίνει αμέσως.

Πώς το Ηλεκτρονικό Εμπόριο Ευνοεί το Ψιλό Κατσαριδάκι

Το e-commerce έφερε στην καθημερινότητά μας τεράστιο όγκο από κούτες, παλέτες και συσκευασίες που πάνε πέρα δώθε στις πόλεις όλη μέρα Και όχι μόνο αυτό. Έρχονται και φεύγουν από και προς το εξωτερικό σε απίστευτους όγκους. Φανταστείτε τεράστιες αποθήκες, σημεία παραλαβής και courier hubs, είναι ιδανικοί χώροι για να κρυφτούν να γεννήσουν και εντέλει να εξαπλωθούν οι γερμανικές κατσαρίδες. Ακόμα κι ένα μικρό κατσαριδάκι μπορεί να ταξιδέψει μέσα σε μια κούτα και να καταλήξει σε σπίτι ή γραφείο στην άλλη άκρη της γης και να αποθέσει μια κάψουλα αυγά.

Airbnb, Ταξίδια και Βαλίτσες: Η Αόρατη Οδός Μετάδοσης

Σαν να μην έφτανε το ηλεκτρονικό εμπόριο τα βραχυχρόνια καταλύματα και τα ταξίδια στο εξωτερικό έχουν ανοίξει έναν νέο παράλληλο δρόμο για την εξάπλωση. Οι κατσαρίδες “ταξιδεύουν” μέσα σε βαλίτσες, σακούλες και προσωπικά αντικείμενα χωρίς ο επισκέπτης να το αντιληφθεί. Έτσι, μια μόλυνση σε ένα διαμέρισμα Airbnb στην Ελλάδα ή στο Μαρόκο μπορεί να περάσει γρήγορα στον επόμενο ένοικο από την Αμερική την Ελλάδα ή τη Σιγκαμπούρη.

Από Μία Εστία σε Ολόκληρη Πολυκατοικία

Το πιο ανησυχητικό φαινόμενο όμως είναι η μη έγκαιρη αντιμετώπιση και η τελικά εξάπλωση σε ολόκληρες πολυκατοικίες. Ακόμα κι αν η αρχική προσβολή ξεκίνησε από ένα μόνο διαμέρισμα, όταν δεν αντιμετωπιστεί σωστά εξαπλώνεται μέσω:

• διαδρόμων,

• φωταγωγών,

• σωληνώσεων,

• ασανσέρ.

Έτσι, μια μικρή προσβολή γίνεται πρόβλημα για όλους τους ενοίκους. Υπάρχουν πολυκατοικίες σε Καλλιθέα, Παλαιό Φάληρο, Κυψέλη, Βύρωνα, Χαλάνδρι και αλλού που ταλαιπωρούνται χρόνια μέχρι να φτάσουμε, επειδή η πρώτη επέμβαση δεν έγινε επαγγελματικά. Ταλαιπωρούνται μέχρι να αποδεχτούν την ιδέα και συμφωνήσουν όλοι οι ένοικοι ότι πρέπει να γίνει ειδική αντιμετώπιση σε όλα τα διαμερίσματα και στους κοινόχρηστους χώρους ταυτόχρονα. Μόνο τότε υπάρχει επιτυχία. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι επειδή το ψιλό κατσαριδάκι αντιμετωπίζεται από τις εταιρείες απεντόμωσης ως ειδική εφαρμογή, δε περιλαμβάνεται στγενική αντιμετώπιση. Ο λόγος ότι δεν το αντιμετωπίζει ο σκέτος ψεκασμός και λόγω της φύσης του προβλήματος είναι μια πολύ στοχευμένη και κοστοβόρα εφαρμογή. Επίσης όταν φτάσει ο κάθε απεντομωτής δεν μπορεί να ξέρει αν υπάρχει πρόβλημα γερμανικής κατσαρίδας χωρίς ενημέρωση από τους ενοίκους. Όταν ενημερωθεί πρέπει να έρθει σε συνεννόηση η νόμιμη επιχείρηση απεντομώσεων με τη διαχείριση για να γίνει η ανάλυση κινδύνου και να καταστρωθεί ένα σχέδιο δράσης για το ψιλό κατσαριδάκι συγκεκριμένα.

Γιατί Είναι Δύσκολη η Καταπολέμηση

Η γερμανική κατσαρίδα αναπαράγεται ταχύτατα και είναι ιδιαίτερα ανθεκτικό στα βιοκτόνα του εμπορίου : κάθε θηλυκό μπορεί να φέρει εκατοντάδες απογόνους μέσα σε λίγους μήνες. Επιπλέον, λόγω του μικρού της μεγέθους κρύβεται σε σχισμές και σημεία που δύσκολα εντοπίζονται. Αυτό κάνει την επαγγελματική αντιμετώπιση απαραίτητη.

Συμπέρασμα

Το ψιλό κατσαριδάκι δεν είναι πια μόνο “κατσαριδάκι κουζίνας”. Έχει εξελιχθεί σε αστικό πρόβλημα που συνδέεται με τον τρόπο ζωής μας: ηλεκτρονικό εμπόριο, Airbnb, ταξίδια και οικιακές συνήθειες. Η έγκαιρη διάγνωση και η σωστή επαγγελματική απεντόμωση είναι το μόνο μέτρο που μπορεί να σταματήσει την εξάπλωση και να το εξαλείψει.

Συχνές Ερωτήσεις

Πώς έρχεται το ψιλό κατσαριδάκι στο σπίτι;
Μέσα από κούτες, βαλίτσες, τρόφιμα ή μετακινούμενα αντικείμενα.

Μπορεί να εξαπλωθεί σε όλη την πολυκατοικία;
Ναι, μέσω διαδρόμων, φωταγωγών, σωληνώσεων και ασανσέρ.

Πώς μπορώ να το αποτρέψω;
Με σχολαστική καθαριότητα, προληπτικό έλεγχο και επαγγελματική απεντόμωση αν εντοπιστεί έστω και ένα κατσαριδάκι.